Müfredat

Bilgisayara Giriş dersi genel olarak bir bilgisayar sisteminin nasıl çalıştığını ele alır. Bu bağlamda dersi iki kısımda incelemek mümkündür: Kısa bir bilgisayar tarihçesi de içeren dersin ilk bölümü, bilgisayar sistemi bileşenlerinin tarihini, temel kavramlarını ve terminolojisini, temel donanım ve yazılım bileşenlerinin terminolojisini ve entegrasyonunu sunar. Öğrenciler bilgisayar biliminde kullanılan kısaltma ve terminolojilerin yanı sıra, ilk bölümlerde donanım kısmı hakkında bilgi sahibi olmaktadırlar. İşlemcinin nasıl işlediği, işlemci, hafıza ve ikincil sistemlerin nasıl bağlandığı ile bilgisayar donanım kurulumu da dersin içeriğindedir. Laboratuvar derslerinde ise temel bilgisayar kullanımı ile ofis programları (MS Word, Excel) ele alınmaktadır. İkinci bölümde ise, problem çözme yaklaşımları, bileşenleri ve bilgisayar programları, akış şeması yapımı ve modüler programlama konularında temelleri tartışılmıştır. C programlama dilinin temelleri de sunulmaktadır.

Bu ders, öğrencilerin dinleme, konuşma, okuma ve yazma ve çalışma becerilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Ders, kontrollü aktiviteler aracılığı ile öğrencilerin iletişim becerilerini geliştirmeye fırsat sunmakta ve öğrencileri eğitim dili İngilizce olan müfredatları takip edebilmeleri için gerekli olan temel çalışma becerileri ile donatmayı hedeflemektedir. Ders, ayrıca, öğrencilere yeni edinilen bilgileri süzgeçten geçirme ve bu edinilen yeni bilgileri yeni durumlara nasıl uygulayabileceklerini öğrenme ve eleştirel düşünme için gerekli olan soru sorma becerilerini geliştirme fırsatı sunmaktadır. Buna ilaveten, bu ders öğrencilerin çeşitli okuma parçalarını gözden geçirerek anlamalarını kolaylaştırmak için ana fikir bulma, detayları ana fikirden ayırt etme gibi gerekli olan farklı stratejileri öğrenmelerini mümkün kılmaktadır.

Enerji ham maddelerinin en önemlilerinden hatta vazgeçilmezlerinden birisi olan petrol ile ilgili endüstriyel sistemlere ilişkin temel kavramları öğrencilere aktarmak üzere tasarlanmış bir derstir. Petrolün tarihsel geçmişi, kaynakları, dünyadaki arz ve talep durumu, dünya politikasındaki etkileri ve fiziksel ve kimyasal özellikleri tartışılacaktır. petrol araştırmalarına giriş, bu amaçla kullanılan sondaj makinaları ve tarihsel gelişimleri, sondajla el ele yürümek zorunda olan ve en önemli konulardan biri olan çamur mühendisliği teknikleri, olası petrol rezerv varlığına ilişkin jeolojik bilgilerin kullanılması, araştırma çalışmaları esnasında gerçekleştirilmesi gereken jeofizik uygulamaları, sondaj teknolojileri, rezervuar türleri ve ilgili mühendislik kavramları, üretim yöntemleri ve doğal hidrokarbonların arıtılması ve taşınması kapsamlı olarak irdelenecektir.

Bu dersin temel amacı fonksiyonlar, fonksiyonlarda türev ve integral kavramlarının geometriye, fiziğe ve mühendisliğe uygulamalarını öğretmektir. Derste fonksiyonun tanımı, çeşitleri , fonksiyonun grafikleri, fonksiyonların limiti, tanımlı limitlerin bulunmasında kullanılan temel limit kuralları, temel fonksiyonların limitleri (polinom, trigonometrik, üstel, logarithmic, vs.), tanımsız limit sonuçlarında sonucun bulunmasında kullanılacak yöntemler (L’Hopitals, vs.), fonksiyonlarda süreklilik, (süreksiz ve sürekli fonksiyonlar), fonksiyonların türevleri, türevin tanımı, temel fonksiyonların türevleri, iki fonksiyonun çarpımı ve bölümün türevleri (polinom, trigonometrik, üstel, logarithmic, vs.), türevin uygulamaları, fonksiyonların integrali (belirsiz ve belirli integral), integralin tanımı, temel fonksiyonların integralleri, değişken değiştirme metodu, kısmi integrasyon, rasyonel fonksiyonların integrali, integralin uygulamaları (tanımlı integral kullanarak alanların hesaplanması) verilecektir.

Bu dersin amacı öğrencilere basit hesap tabanlı fizik bilgilerini aktarmak ve daha kapsamlı mühendislik fiziğini algılamaları için yardımcı olmak, genel fizik ilkelerinin bir kısmını kazandırmak ve problem çözme yetisi kazandırabilmektir. Ağırlıklı olarak mekaniğin temel konuları işlenmektedir. Temel fizik konuları olarak, birimler ve boyutlar, bir boyutta düzgün ivmeli hareket, serbest düşme, vektör matematiği. İki boyutlu hareket, Newton’un hareket kanunları, Newton kanunlarının uygulanması. Serbest cisim diyagramları, dairesel hareket, iş ve enerji, enerjinin korunumu, momentum, impuls ve çarpışmalar, dönme hareketi, tork ve statik denge kapsamlı olarak işlenilmektedir. Ders kapsamında kavramsal konuların somut anlaşılabilmesi için 6 tane deney yapılmaktadır ve bu deneyler ders konularını kapsamaktadır.

Bu ders, kendi ihtiyaçlarını Türkçe’yi kullanarak belirtmek isteyen yabancı öğrencilere Modern Türkçe hakkında kısa bilgiler sunmaktadır. Bu derste, öncelikle Türkçe ve İngilizce alfabeleri arasındaki farklar, özellikle İngilizce alfabede bulunmayan Türkçe harfler ve tüm harflerin telaffuzu, Türkçe’deki temel dilbilgisi ve cümle yapıları irdelenmektedir. Buna ek olarak, gerekli dilbilgisi ve kelime bilgisi farklı durumlarda şekillenen günlük hayata ilişkin aktivitelerle geliştirilecektir. Kendini Türkçe dilini kullanarak tanıtma, birilerini selamlama, iyelik sıfatlarını kullanarak sahip oldukları nesnelerden bahsetme, geniş zamanı kullanarak olumlu, olumsuz ve soru cümleleri oluşturma, saatleri söyleme, kendi zaman çizelgeleri hakkında konuşma, nesnelerin yerini tarif ederken işaret zamirlerini kullanma, aile üyelerine ilişkin kelimelere aşina olma konuları bu ders çerçevesinde öğrenciye kazandırılacaktır.

Bu derste dersin temel kavramları, Osmanlı Devleti’nin dağılmasına yol açan iç ve dış etkenler, Osmanlı ıslahat ve yenileşme çabaları, Trablusgarp ve Balkan Savaşları, I. Dünya Savaşı, Mondros Mütarekesi, savaş sonundaki barış antlaşmaları, mütareke döneminde kurulan cemiyetler, Mustafa Kemal öncülüğünde Kurtuluş Savaşı’nın başlaması, Havza ve Amasya Genelgeleri, Kongreler, Misak-ı Milli, TBMM’nin açılışı, isyanlar, düzenli ordunun kuruluşu ve savaşları, TBMM’nin dış ilişki ve antlaşmaları, Teşkilat-ı Esasiye Kanunu, Sakarya Savaşı ve Büyük Taarruz, Mudanya Mütarekesi, Lozan Barış Antlaşması ve saltanatın kaldırılışı, Ankara’nın başkent oluşu, cumhuriyetin ilanı, 1924 anayasası, çok partililik deneyimi, hukukta laikleşme ve modernleşme, eğitim ve kültürde millileşme, sosyoekonomik yenilikler, Atatürk’ün 6 ilkesi, Atatürk dönemi dış politikası, İnönü dönemi ve II. Dünya Savaşı, çok partili hayata geçiş işlenir.

Programlamaya giriş dersi, problemlere algoritmik çözümler üretmeyi amaçlar. Bu esasla, temel programlama yapılarını ve tekniklerini C ++ programlama dilini kullanarak tanıtmaktadır. Dersi tamamlayan öğrenciler, spesifik olarak problemleri algortitma - akış şemaları ve sözde kodları -, veri tipleri, aritmetik ve mantık operatörleri, kontrol deyimleri (if, if / else, switch case), döngü deyimleri (while, for, do / while) kullanarak programlama yapabileceklerdir. Bunun yanında, standart fonksiyonları, rasgele sayı üretimini ve bunların kullanım alanlarını, kullanıcı tanımlı fonksiyonları, küresel ve yerel değişkenleri, dizileri, diziler üzerinde arama algoritmalarını ve işaretçileri kullanarak çözmeyi öğreneceklerdir. Laboratuvar derslerinde ise her konuyla ilgili pratik yapılmakta, programlar yazılmakta veya mevcut programlar modifiye edilerek farklı çözümler üretilmektedir.

Bu ders, ENG 101 kodlu dersin devamı niteliğindedir. Ders öğrencilerin dinleme, konuşma, okuma, yazma ve çalışma becerilerini geliştirmeyi amaçlamaktadır. Derste, venn şeması kullanılarak karşılaştırma ve kıyaslama, komposizyon yazımı desteklenmektedir. Buna ek olarak, kompozisyon yazımı için gerekli bağlaçların öğrenilmesi dersin amaçlarındandır. Ayrıca, öğrenciler derste fikir ve olgusal gerçek cümleler arasındaki farkı ve karşı görüş ve onu çürütmek için kullanılan cümlelerin nasıl yazıldığını öğrenerek, dört paragraflık eleştirisel komposizyon yazabileceklerdir. Böylece, öğrenciler karşılaştırma ve kıyaslama komposizyonu ile eleştirisel komposizyonun farkını ayırt edebileceklerdir. Ayrıca, öğrenciler istenilen konularda sunum tekniklerini kullanarak, sunum yapacaklardır. Buna ilaveten, bu ders öğrencilerin çeşitli okuma parçalarını okuyarak özetleyebilme ve okuma stratejilerini kullanarak, parçadan sonuçlar, anlamlar çıkarmaları hedeflenmektedir.

Bu ders geometri, fizik ve mühendislik alanlarındaki uygulamalarda gerekli olan türev ve integral metodlarını vermektedir. Konu başlıkları şu şekilde sıralanmıştır: Dizi ve seriler, dizilerin özellikleri, dizide yakınsama, pozitif ve pozitif olmayan serilerde yakınsama ile ilgili testler, mutlak yakınsaklık, şartlı yakınsaklık. Kuvvet serileri, Taylor ve Maclourin serileri, yakınsaklık aralıkları. Parametrik denklemler ve kutupsal koordinatlar, kutupsal denklemlerin grafikleri, kutupsal koordinatlarda alan, eğri uzunluğu, eğri üzerinde hız ve kutupsal ve parametrik denklemlerin türevi. Vektörler ve vektör değerli fonksiyonlar, iki vektörün noktasal ve vektörel çarpımı, düzlemler, çok değişkenli fonksiyonlar, tanımlı olduğu alanlar, limit ve parçalı türev ve alan üzerinde tanımlı integralin bulunması.

Bu dersin amacı öğrencilere basit hesap tabanlı fizik bilgilerini aktarmak ve daha kapsamlı mühendislik fiziğini algılamaları için yardımcı olmak, genel fizik ilkelerinin GENEL FIZIK-I'de anlatılmayan kısmını kazandırmak ve problem çözme yetisi kazandırabilmektir. Temel fizikte ağırlıklı olarak elektrisite ve magnetizma konularını kapsayacak biçimde bilgi verilmektedir. Elektrik yükünün özellikleri, Coulomb Yasası, elektrik alanlar, sürekli yük dağılımlarının oluşturduğu elektrik alan, Gauss Yasası ve Elektrik Akısı, Gauss yasasının düzgün yüklü yalıtkanlara uygulanması, elektrik potansiyelden elektrik alanın bulunması, nokta yük ve yük grubunun oluşturduğu elektrik potansiyel ve potansiyel enerji , sürekli yük dağılımlarının oluşturduğu elektrik potansiyel, Elektrik akımı, Direnç ve Ohm Yasası, Elektromotor Kuvvet, Seri ve Paralel bağlı dirençler, Kirchoff Kuralları. Ders kapsamında kavramsal konuların somut anlaşılabilmesi için 6 tane deney yapılmaktadır ve bu deneyler ders konularını kapsamaktadır.

Mühendislik ve eczacılık fakültesi öğrencileri için verilen bu derste öğrenciler kimyanın temel kurallarını, maddeleri ve yapılarını öğreneceklerdir. Bu ders madde türleri, ölçüm birimleri, maddelerin özellikleri; atom ve atom kuramı, atomun bileşenleri , periyodik tabloya giriş, moleküller ve iyonlar, iyonik bileşiklerin formülleri, iyonik bileşiklerin isimlendirilmesi; atom kütlesi, mol kavramı, kimyasal formüllerde kütle ilişkileri; gazlar ölçümleri, ideal gaz yasası, gaz hukuk hesaplamaları, gazlarda stokiometri, gaz karışımları: kısmi basınçları ve Atom spektrumları, hidrojen atomu, kuantum sayıları, atomik yörüngeler; şekil ve boyutları; atomların elektron yapılandırılması; orbital diagramları; moleküllerde polarite; ısı akış, ısı akışı ölçümleri, Kalorimetre, entalpi, termo-kimyasal denklemler, oluşum entalpileri, termodinamiğin birinci yasası, sıvılar ve katılar konularını kapsamaktadır.

Bu ders termodinamik ana konseptleri ve temel tarifleri ile başlar ve güç, ısı ve enerji kavramlarına dayalı birçok örnek soru çözümleri ile devam eder. Termodinamik esaslı saf malzeme özellikleri, durumu tarif eden denklemler, ısı ve iş ilişkisi, sıfırıncı termodinamik kanunu, birinci termodinamik kanunu, ideal ve gerçek gazlar, entalpi ve iç enerji, ikinci termodinamik kanunu ve entropy kavramları ders içinde işlenir, Termodinamik malzeme özelliklerinin uygulaması, Carnot çevrimi, buhar güç çevrimleri, gaz güç çevrimleri, Otto ve diesel çevrimleri, incelemeleri ile devam eder ve soğut sistem çevrimlerinin incelenmesi ile sona erer. Malzemelerin termodinamik özelliklerinin kullanılması esasında tasarım yapmak ve parametrelerin değişmesinin performansa etkilerini incelemek işlenen konular arasındadır. Bu ders, pratik uygulama, laboratuvar çalışması ve termodinamik özelliklere dayalı proje çalışmaları da içerir.

Bu derste AutoCad programını kullanarak, temel çizim komutlarının kullanılması, çizimlere ölçek, ölçü ve yazı ekleyebilme, 2 boyutlu ve 3 boyutlu teknik çizimlerin yapılmasını, ortografik ve izometrik çim tekniklerinin uygulanmasını ve dersin ikinci yarısında ortografik ve izometrik teknik çizim uygulanamarını elde yapılmasının öğretilmesi amaçlanmıştır.

Bu dersin öğrencilerin imalat ekipmanları ve endüstriyel projeler, ekonomik analiz, mühendislik tasarımı karar verme süreçleri hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak için hazırlanmış bir giriş dersidir. Bu dersin hedefi mühendislik öğrencilerine finansal analiz ve sermaye yatırımı alanlarında bilgi ve yetenek kazandırmaktır. Ders, önerilen teknik projeler ile ilgili maliyetlerin ve faydaların sistematik değerlendirmesini vurgular. Öğrenci "paranın zaman değeri" ve indirgenmiş nakit akışı yöntemleri kavramlarını inceleyerek alan için gerekli bilgileri edinir. Mühendislik ortamında sermaye olarak para ile ilgili kararların nasıl alındığını öğrenerek bu kararları almaya hazır olabilecek bilgiye sahip olur. Öğrencilere verilen çalışmalar ve ev ödevleri, derste kazandıkları bilgiyi, doğru şekilde ve etkili olarak kullanarak uygulama yapmalarına ve bilgiyi pekiştirmelerine olanak sağlamaktadır.

Dersin amacı temel olasılık ve istatistik konularının verilmesidir. Bu derste teori ve uygulamaya birlikte yer verilmektedir. Dersin içeriği; değişken tanımına giriş, temel veri analizi, veri çeşitleri, veri düzenlemesi, frekans dağılım tabloları, örneklem, örneklem uzayı, olay tanımı, temel sayma yöntemleri, küme işlemleri, temel sayma yöntemleri, olasılık aksiyomları, olasılık kuralları, şartlı olasılık, toplam olasılık ve Bayes teoremi, bağımsız olaylar, rassal değişken tanımı, olasılık dağılım ve olasılık yoğunluk fonksiyonu, temel dağılımlar ve yığılımlı dağılım fonksiyonları, kesikli ve sürekli dağılım fonksiyonları, Binom, Hipergeometrik, Poisson, Düzgün sürekli, Normal, Gamma, Üstel, çok değişkenli dağılım fonksiyonları, dağılımı belli olan kesikli ve sürekli değişkenlerin ortalama ve varyans hesaplamarı, örneklem dağılımları, Merkezi Limit Teoremi’ni kapsamaktadır.

Bu derste başlangıçta adi diferansiyel denklemler ve çeşitleri incelenecektir. İlk olarak tam, ayrık, homojen, Bernoulli ve birinci mertebe adi diferansiyel denklemler incelenecek ve çözüm metodlarına bakılacaktır. Daha sonra yüksek mertebeden denklemler irdelenecek ve belirsiz katsayılar ile varyasyonel metodlar uygulanacaktır. Bunun yanında çözümlerin doğrusal bağımsızlığı incelenecek ve genel çözüm kavramı ortaya konacaktır. Dersin ikinci kısmı ise doğrusal denklem sistemleri ile başlayacak ve bu sistemlerin çözümüne yönelik Gauss metodu irdelenecektir. Daha sonra matris ve matrislerde işlemler, Cramer metodu ile denklem sistemlerini çözme, bu çözümlerin varlığı incelenecektir. Bunların yanında bir matrisin tersliliği incelenecek ve gerekli koşul ortaya konacaktır. Sonolarak bazı özel tipte matrisler incelenecektir.

Öğrencileri dünyamız, mineraller ve kristallere ilişkin genel özellikler konularında bilgilendirmek üzere tasarlanmış bir derstir. Tarih öncesi zamanlarda dünyanın oluşumu, bunu takiben çeşitli kaya türlerinin oluşumuna yol açan volkanik aktiviteler, radyoaktif kaynaklardan çevreye ısı ve radyoaktivite yayılımı ve erozyon ve erozyona uğrayan kaya parçacıklarının okyanuslara taşınması gibi çeşitli aktiviteler. Volkanik, sedimanter ve metamorfik kaya türlerinden oluşan üç ana kaya türüğne ilişkin tanımlar, sınıflandırmalar ve özellikler. Ayrıca, tektonik deformasyon, jeolojik zaman ve yaş ve plaka tektoniği de irdelenecektir. Jeolojik bilgilerin daha iyi özümlenebilmesi amacıyla, öğrencilere yalnızca fiziki jeoloji değil aynı zamanda yapısal jeoloji konuları da öğrencilere aktarılacaktır. Ders kapsamında, öğrenciler doğal malzemeleri, Dünya içinde ve yüzeyinde meydana gelen değişiklikleri ve bu değişikliklere yol açan dinamik güçleri inceleme olanağı bulacaklardır. Öğrenciler, jeolojik nehir, göl, sıradağ gibi detayları algılayıp anlayabilecek düzeye gelecekler ve aynı zamanda jeoloji ile çevre sorunları ve doğal tehlikeler arasında ilişki kurabileceklerdir.

Bu dersin amacı, öğrencilerin mühendislik uygulamalarındaki genel statik problemlerinin temel prensiplerini, farklı yükleme sistemlerini, mesnetlerin ve yüklemeler altında oluşacak mesnet tepkilerinin davranış ve hesaplamalarını, temel statik dengelerini tanımlayabilmelerini ve yapı sistemlerinin davranışı hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamaktır.

Bu dersin amacı öğrencilere matematik ve fizik biliminin temel prensiplerini kullanarak akışkanlar mekaniği ve akışkanların detayları hakkında bilgi sahibi olmalarını sağlamak, ve inşaat mühendisliği alanında etkin akışkanlar mekaniği kuramlarını uygulama yetisi kazandırabilmektir. Öğrencilere ilk ünitede ; akışkan tanımı, akışkanların temel özellikleri, vizkozite, yüzey gerilmeleri öğretilip ilgili örnekler çözülür. İkinci ünitede hidrostaik basınç ve bu basıncın yarattığı hidrostatik kuvvetlerin çözümlemeleri işlenir. Üçüncü ve dördüncü ünitede temel haraket yasalarının akışkanların üzerinde uygulanması ile birlikte kütle korunumu, momentum korunumu ve enerji korunumu kanunları işlenir. Beşinci ünitede ise boyut analizi, boyutsuz sayılar ve modelleme konuları işlenir. Bu dersi alan mühendislik öğrencilerinin daha sonra alanlarında alacakları uygulama dersleri için bu dersin bir temel niteliğinde olması beklenir.

Bu dersin amacı matematik, bilgisayar, fizik ve mühendislik alanlarında karşılaşılan problemlerin çözümlerinde gerekli olan temel sayısal analiz metodlarını ve karmaşık analizi vermektir. Konu başlıkları şu şekildedir: Tanımlar: Hata çeşitleri, Taylor serisi, kesme hatası ve sayıları yuvarlama. Lineer olmayan denklemlerin sayısal çözüm metodları: Ara bölme metodu, Regula-falsi metodu. Tekrarlanan metodlar: Sabit nokta iterasyonu, Newton metodu. Lineer sistem çözümlerinde sayısal çözümleme metodları: İterasyon metodu ve LU matriks parçalama metodu. İnterpolasyon ve polinom yakınsaması, Lagrange polinomları, en küçük kareler metodu, eğri oluşturma ve spline fonksiyonları (birinci ve ikinci dereceden spline fonksiyonları) . Türevlerin sayısal çözümleme ile bulunması, sonlu fark formülleri. İntegralin sayısal çözümleme ile bulunması, Simpson's kuralları ve Trapezoidal kuralları. Karmaşık sayılar, karmaşık fonksiyonlar, karmaşık fonksiyonların türevi ve integrali.

Bu dersin amacı matematik, bilgisayar, fizik ve mühendislik alanlarında karşılaşılan problemlerin çözümlerinde gerekli olan temel sayısal analiz metodlarını vermektir. Konu başlıkları şu şekildedir: Hata çeşitleri, Taylor serisi, kesme hatası ve sayıları yuvarlama. Lineer olmayan denklemlerin sayısal çözüm metodları: Ara bölme metodu, Regula-falsi metodu. Tekrarlanan metodlar: Sabit nokta iterasyonu, Newton metodu. Lineer sistem çözümlerinde sayısal çözümleme metodları: İterasyon metodu ve LU matriks parçalama metodu. İnterpolasyon ve polinom yakınsaması, Lagrange polinomları, en küçük kareler metodu, eğri oluşturma ve spline fonksiyonları (birinci ve ikinci dereceden spline fonksiyonları). Türevlerin sayısal çözümleme ile bulunması, sonlu fark formülleri. İntegralin sayısal çözümleme ile bulunması, Simpson's kuralları ve Trapezoidal kuralları.

Kuyu log alımının tüm detayları ile anlaşılabilmesi amacıyla tasarlanmış bir ders niteliğindedir. Arama sondajlarının göreceli olarak daha büyük derinliklerede gerçekleştirilmesi durumunda, elde edilen karot ve devridaim çamuru içerisindeki kırıntılar yeraltı ile ilgili önemli bilgiler sağlamaktadır. Ancak, özellikle petrol ve doğal gaz araştırması söz konusu olduğunda, herhangi bir sonuca varabilmek için fazladan jeofizik bilgilere ihtiyaç vardır. Bu bağlamda, ekte verilen başlıklar kapsamlı biçimde incelenecektir: Kuyu logu alınmasına ilişkin temel kavramlara giriş, kuyu logu almaya yönelik gerekli ekipman, kuyu logu alma ekipmanlarının nitelikleri, yakın çevredeki sondaj kuyularının ve bu kuyularla ilgili jeolojik-jeofizik verilerin ve niteliklerin araştırılması, farklı kaya türlerinin elektriksel özellikleri, SP log alımı, normal ve lateral loglar, laterologlar, ikili laterologlar, endüksiyon logları, ikili endüksiyon logları, mikrorezistivite logları, konvansiyonel yorumlama teknikleri, özellikli yazılımlarla bilgisayar destekli yorumlama teknikleri.

Petrol ve doğal gaz araştırmaları keşif ile başlamakta olup, bu kapsamda jeolojik-jeofizik çalışmalar ile önceden yakın çevrede delinmiş olan kuyulara ait bilgiler toplanmaktadır. Toplanan bu verilerin incelenmesinden sonra, en uygun lokasyon delme işlemi için seçilmektedir. Bunu daha sonra ekteki aktiviteler takip etmektedir: Delinecek lokasyonun hazırlanması, çamur havuzlarının ve gerekli ekipmanın hazırlanması, sondaj makinesini taşınması için gerekli ulaşım yollarının hazırlanması, makinanın montajı, tijlerin, ağırlık tijlerinin, matkapların, çamur malzemelerinin ve kimyasal katkı malzemelerinin taşınması. Sondaj alanında arazi modeli bir laboratuvarın da kurulması gereklidir. Sondaj makinasının montajından sonra, ve toplanan teknik bilgiler ile uyumlu olarak, muhafaza borusu tür ve derinliklerini, sondaj malzemelerinin türlerini, çimentolama uygulamalarını ve çamur planlarını içerecek şekilde bir kuyu tasarımı hazırlanır. Karşılaşılan farklı kaya türlerine bağlı olarak, azami ve emniyetli ilerleme hızlarının sağlanabilmesi için matkap ve çamur türleri anında değiştirilmelidir. Bu dersi alan öğrenciler, herhangi bir sondaj lokasyonunu organize edebilecek, sondaj kuyusunu planlayıp tasarlayabilecek ve son olarak sondaj çalışmalarını başlatabilecektir.

Petrol rezervuar mühendisliği dersi, rezervuar mühendisliğini tam olarak anlayabilmek için gerekli tüm bilgileri öğrencilere aktarmak amacıyla tasarlanmıştır. Bu doğrultuda, ekte belirtilen konu başlıkları detaylı bir biçimde tartışılacaktır: Petrol akışkan niteliklerinin ve gözenekli ortamda akış rejimlerinin incelenmesi, gözden geçirilmesi; gaz, gaz yoğuşuğu ve petrol rezervuarlarında hacimsel ve malzeme dengeleme yöntemleri ile rezerv tahmininde bulunulması; rezervuar itici mekanizmalarının tartışılması; akifer modelleri; düşüş analizi; rutin ve özel karot analizi; PVT verileri ve durum denklemi; rezervuarlarda tek faz akış rejimi; kuyu testlerine giriş; rezervuar modellemesine giriş; rezervuar geliştirme süreçlerine giriş. Benzer şekilde, pratik uygulamaları da dahil olmak üzere, ekte verilen kavramlar da irdelenecektir: Darcy Kanunu ve uygulamaları, geçirgenlik kavramları, göreceli geçirgenlik, kapiler basınç, ıslatılabilirlik, Farklı rezervuarlar ve itici güçlere yönelik malzeme dengeleme denklemleri, akifer davranışı ve su akını, karıştırılamaz yer değiştirme, Buckley-Leverett teorisi, yerçekim dengeli yer değiştirme, su ve gaz enjeksiyonu, konileme ve dilimleme, düşüş eğrisi analizi, rezervuar ve delinmiş kuyu verimi.

Tercihen sondaj çalışmalarının yürütüldüğü bir lokasyonda olmak üzere, en az dört hafta (20 iş günü) eğitimi içermelidir. Bu eğitimin temel amacı, sondaj çalışmalarına ilişkin çeşitli hususları yerinde gözlemlemek, tartşmaktır ve denetlemektir. Yaz stajının yapılacağı sondaj lokasyonu, petrol veya doğal gaz arama amaçlı sondaj lokasyonu olmalıdır. Yaz stajının sonrasında, öğrenciler 20 iş günü süre içerisinde edindikleri deneyimi yazıp raporlayabilecek bir konuma gelmelidirler. Edindikleri deneyim, ekteki konuları içermelidir: sondaj kampı/şantiyesi hazırlıkları, sondaj makinalarının ve sondaj ekipmanlarının ağırlık ve genişliklerine uygun olarak tasarlanmış ve açılmış ulaşım yolları, çamur havuzlarının hazırlanması, çamur havuzlarının tasarlanması, çamur havuzlarının derinliği ve havuzlar arası bağlantılar, çamurun devridaimi için gerekli ekipmanların (kum ayrıştırması için sallantılı masa v.s.) tasarımı, gerekli kuyu loglarının doldurulması, kuyu loglarının nasıl doldurulacağı, karot ve kırıntı ölçümleri ve detayları, delici matkap (kaya ve karot matkapları) verileri.

Ders kapsamında, üretim mühendisliği temel ilkeleri ve üretim sistemleri temel elemanları irdelenecektir. Ders kapsamında, ekte verilen konular detaylı olarak incelenecektir: sondaj dizisi testleri, kuyu tamamlama yöntemleri, tamamlama akışkanları ve kum kontrolu, perforasyon, kuyu başı ekipmanları ve akış kontrol cihazları, üretim ekipmanları, petrol ve gaz ayırıcıları, kuyu akış performansı, at başı pompalama sistemi, su altına batırılabilir elektrikli merkezkaç pompa sistemi, kuyu simülasyon teknikleri, asitleme, hidrolik çatlatma. Dersin en önemli amaçlarından bir tanesi de petrol ve gaz kuyu sistemlerine ilişkin çeşitli kısıtlar çerçevesinde meliyet etkin bir üretim performansının tasarlanması, tahminedilmesi ve maksimize edilmesi için gerekli olan çeşitli teorilerin ve tekniklerin uygulama ilkelerine yönelik kapsamlı bilgi sağlamaktır. Bu doğrultuda, petrol rezervlerinin en iyi ve uygun biçimde üretilmesi ve aynı zamanda nihai üretimin maksimize edilmesine ilişkin olarak anılan tekniklerin nasıl uygulanacağı anlatılacaktır. Bu ders, aynı zamanda ekte verilen konulara da değinecektir: rezervuar akış performansı, kuyu akış performansı, suni üretim sistemlerinin tasarımı, petrol üretim tesis detayları ve konvansiyonel ve nodal analiz sistemleri kullanarak toplam petrol üretim sistemlerininin analizi ve optimizasyonu. Öğrencilere de sayısal problem çözümleri ve uygulamalı proje ödevleri aracılığıyla edindikleri teorik bilgileri ve yöntemleri uygulamaya koyma şansı verilecektir. Proje ödevleri için ticari simülatörlerin kullanımına önem verilecektir.

Bu ders, sondaj tekniklerine ilişkin gerekli teknik bilgileri öğrenciye aktarmak üzere tasarlanmıştır. Her ne kadar pratik uygulamalar olmadan sondaj işlemi tam olarak anlaşılamaz ise de, bu eksiklik sömestir içerisinde uygun sondaj kamplarının ziyaret edilmesiyle giderilmeye çalışılacak olup, teorik bilgilerin uygulamaya aktarılması yerinde gözlemlenmiş olacaktır. Kurulacak olan çamur laboratuvarı da öğrencilerin sondaj gereksinimlerini anlamalarına yardımcı olacaktır. İlerleme hızının bağlı olduğu temel sondaj parametreleri (kayaların kesilmesi ve kaya parçacıklarının kuyu dışına taşınması) ve bunu mümkün kılan çamur devridaimi öğrencilere azami detayda aktarılacaktır. Bu ders kapsamında irdelenecek olan konular ekte sırasıyla verilmektedir: Yönlü sondaj, sondaj dizisi tasarımı, muhafaza borusu tasarımı, kaya matkabı ve karot matkabı tasarımı, çamur tasarımı, çimentolama, karot ve kırıntı okunması ve stoklanması, sondaj parametrelerinin takip edilmesi (matkap yükü, matkap devri, çamur basıncı, basınç kaybı, su kaybı, uygulanan tork, sondaj dizisi ağırlığı).

Petrol rezervuar mühendisliği karmaşık bir konudur ve bu ders de rezervuar mühendisliğini en ince detayına kadar anlamak üzere tasarlanmıştır. Rezervuar sistemlerini anlayabilmenin en iyi yöntemi de bir model oluşturarak bu model üzerinde çalışmaktır. Diğer bir deyişle, dinamik rezervuar modellemesi (simülasyonu) oluşturmaya yönelik rezervuar tanımlarını belirlemek üzere jeofizik, jeolojik, petrofizik ve mühendislik verilerinin değerlendirilmesidir. Bu ders kapsamında olmak üzere, ekteki konular üzereinde kapsamlı olarak tartışılacaktır: varyogram modellemesi, Kriging ve ardışık Gauss simülasyonu gibi jeostatistiksel kavramlar; gerçekçi bir dinamik rezervuar simülasyonu kapsamında belirsizliği nicelemek üzere birkaç farklı tekniğin birleştirilmesi. Gözenekli maddelerden kararlı durum ve kararsız durum tek faz akış denklemleri, kararlı ve kararsız bindirme ve yine gözenekli maddelerden çok fazlı akış konuları irdelenecektir. Son olarak, homojen ve heterojen rezervuarlarda rezervuar karakterizasyon yöntemleri incelenecektir.

Ders, petrol rezervuarlarının oluşumuna yol açan proseslere giriş şeklinde tasarlanmıştır. Petrol sistemlerinin anlaşılması, hidrokarbonlara giriş, hidrokarbon kaçışı ve birikimi kapsamlı olarak irdelenecektir. Sedimanter kayaların oluşumu ile organik karbon yönünden zengin petrol kaynak kayalarına giriş yapılacaktır. Konu ile ilgili ekteki detay bilgiler aktarılacaktır: Ham petrol, doğal gaz, kömür, petrografi, petrol araştırması, petrofizik, genel jeoloji, bölgesel jeoloji, jeolojik süreç, sedimanter kaya, volkanik kaya, metamorfik kaya, şeyl, petrol içeren şeyl, sedimantoloji, sedimanter havza, stratigrafi, organik madde, rezervuar kayası, geçirimsiz tabaka, geçirimli tabaka, örtü kayaç, fasiyez, araştırma kuyusu, mikropaleontoloji, sondaj, korrelasyon, yaş tayini, sedimanter fasiyez, porozite, kimya, API, karbon içeriği, kumtaşı, çatlatılmış kumtaşları, temel sedimanter koşullar, diyacenez, metacenez, tektonik, plaka tektoniği, yapısal jeoloji, organik jeokimya, çökme, kıvrımlanma, tabaka yükselmesi, faylanma, kuyu logu, jeolojik haritalama, sismoloji, gravimetrik yöntemler, rezistivite ölçümleri, enerji, fosil yakıt, rezervuar ve üretim mühendisliği, bataklık, metan, biyojenik, viskozite, kondensat, hidrojen, karbon, sedimanter ortamlar: okyanuslar, göller, lagünler, bataklıklar, çökelme derinliği, ısı, faylar, süreksizlikler, kaçış yolları, kaçış zamanı, kaçış süreci, tane boyu, tane şekli, tasnif, oriyantasyon, petrol kapanı.

Petrol Üretim Mühendisliği II dersi, aynı başlıklı başlangıç dersinin devamı niteliğinde olup, mümkün olan azami detay ve kapsamda öğrencilere aktarılacaktır. Bu ders kapsamında, öğrencilere üretim tekniklerine ilişkin kapsamlı bilgiler aktarılacak ve aynı zamanda çalışmalar kapsamında endüstriyel aktiviteler için yasa ile zorunlu hale getirilmiş olan çevresel etki değerlendirme rapor gereksinimleri verilecektir. Ders kapsamında işlenecek konu başlıkları ekte verilmektedir: suni üretim yöntemleri, rezervuar performansı, gözenekli ortamda sıvı akışı, üretilebilirlik endeksi, Vogel yöntemi ve akış verimi, Fetkovitch yöntemi, rezervuarın gelecekteki performansına yönelik tahmin yöntemleri, akışkanların boru içi temel akış ilkeleri, borularda çok fazlı akış rejimi ve bu akış rejimine ilişkin basınç düşüş hesaplamaları, farklı kuyu geometrileri için optimum muhafaza boru tasarımı, kuyubaşı ve kontrol performansı tahmin yöntemleri, oran düşüş eğrileri. Son olarak, sürdürülebilir üretimin devamlılığı ve taşıma amaçlı boruların döşenmesine giriş konuları da irdelenecektir.

Petrol Mühendisliği Tasarımı dersi proje bazlı bir ders olup, öğrenciler açısından "a" dan "z" ye tüm konulara değinmek üzere ekteki başlıklar kapsamlı bir biçimde incelenecektir: gözlem, araştırma, sondaj, test ve üretim ve gayrimenkul değerleme. Ders kapsamında işlenecek olan konular ise sırasıyla şunlardır: Petrol Mühendisliğinde tasarım yöntemlerine giriş, tasarım problemlerinin formülasyonu, alternatif çözümlerin değerlendirilmesi, fizibilite analizi, açık uçlu problemler kullanılarak öğrencilerin yaratıcılıklarının geliştirilmesi. Ders kapsamında öğrenciler aynı zamanda risk analizini de kapsayacak biçimde proje mühendisliği ve yönetimi konularında da bilgilendirilecektir. Son olarak, öğrencilere gruplar halinde sondaj projelerinin tasarımına ilişkin vaka çalışmaları belirlenip verilecek ve bu çalışmalar kapsamında çalışma genelinde ekip çalışmasının varlığı ve etkinliği denetlenecektir.

Doğal gaz mühendisliği, her ne kadar birçok yönden petrol ile ilişkili teknolojilere benziyor olsa da, aynı zamanda birçok açıdan da bu teknolojilerden farklılık göstermektedir. Ders kapsamında, gaz içeren tabakaların anlaşılması, gaz aramalarına yönelik sondaj araştırmaları, gazın kendi türüne ilişkin tehlikeler (patlama, yanma, yüksek yeraltı basınçları) ve bu tehlikelerle nasıl başa çıkılacağı konuları kapsamlı bir biçimde irdelenecektir. Öğrenciler aynı zamanda gaz oluşumlarına giriş, dünyadaki gaz rezervleri ve bu rezervlerin işletilmesi gibi konular aktarılacaktır. Ders kapsamında işlenecek konu başlıkları ektedir: su içeriği, ısıl değer, doğal gaz hidratları, borularda ve sondaj kuyularında gazların akış ve ölçümü, doğal gaz sıkıştırması, rezerv tahminleri, muhafaza ve stoklama, havzaya ilişkin jeolojik ve jeofizik veriler, jeolojik ve jeofizik verilerin yorumlanması ve doğal gaz mühendisliğine ilişkin en önemli hususların başında gelen araştırmanın başlatılması kararının alınması. Tüm bu konulara ek olarak, ekteki hususlara da değinilecektir: Rezervuar mühendisliğinde faz ilişkileri, yoğuşuk ve bozuşmuş yoğuşuk rezervuarlarına ve diğer petrol üretimi problemlerine ilişkin faz ilişkileri, iyileştirilmiş gaz eldesi, gaz boru hattı taşıma sistemi, doğal gaz işleme ve sıvılaştırma, denge termodinamiği ve bunun faz davranış öngörülerine ve faz denge verim tanımlarına uygunluğu, doğal gaz yoğuşuk sistemlerine ilişkin faz davranış ilkeleri.

Tercihen üretim çalışmalarında olmak üzere, en az dört haftalık (20 iş günü) bir staj süresinden oluşmalıdır. Bu stajın temel amacı rezervuarların ve üretim çalışmalarının farklı yönlerinin gözlemlenmesi ve tartışılmasıdır. Bu nedenledir ki, bu staj çalışması mutlaka petrol veya doğal gaz üretilen bir şantiyede geçirilmelidir. Bu amaçla, staj yapma gereksinimi olan öğrenciler için Bölüm Başkanlığı Türkiye'de veya yurtdışında faaliyette olan bit petrol veya doğal üretim şantiyesi ayarlayacaktır. Yapacakları staj çalışması esnasında, öğrencilerin staj yapacakları üretim şantiyesinde kapsamlı bir rapor hazırlamaları istenecektir. Bu raporun içeriği ekteki gibi olacaktır: üretim alanında yapılan üretim, üretim amacıyla kullanılan yöntemler, alınan çevresel önlemler, stoklama yöntemleri, gayrimenkul değerleme ve diğer ilgili konular. Öğrencilerin aynı zamanda hazırladıkları yaz staj raporunu ve rapor içeriğini öğretim üyelerine ve öğrencilere sunacaklar ve ilgili soruları yanıtlayacaklardır.

Tüm diğer cevher rezervlerinde olduğu gibi, petrol rezervlerinin de gayrimenkul değerlemeleri doğru biçimde gerçekleştirilmelidir. Bu nedenledir ki ders herhangi bir petrol üretim alanının değerlemesinin doğru biçimde yapılacağı şekilde tasarlanmıştır. Buna yönelik doğru yaklaşım biçimi, atılacak ilk adımın rezervin üç özel kategoride olmak üzere hesaplanmasıdır. Bu özel kategoriler, sırasıyla "görünür", "muhtemel" ve "mümkün" rezerv kategorileridir. Rezerv tahmini, yeterli sayıda araşltırmaya yönelik soındaj kuyusu kazılmasını gerekli kılmakta olup, petrol içeren tabakaların 3-boyutlu yeraltı topoğrafyasının ortaya konması ile gerçekleştirilmektedir. Bu 3-boyutlu yeraltı topoğrafyası, görünür cevher rezervinin hesaplanmasını mümkün kılmakta olup, % 100 emniyet ile yapılabilecek yatırıma baz teşkil edecek rezerv miktarıdır. Muhtemel ve mümkün cevher rezerv tahminleri ise, geniş ölçekli jeolojik ve jeofizik verilere dayandırılacaktır. Ders kapsamında işlenecek konular ekte verilmektedir: Üretim oranının belirlenmesi ve optimize edilmesi, ekonomik sınırlar dahilinde olmak üzere petrol kazanım oranlarının maksimize edilmesi, petrol ve doğal gaz sahalarının araştırılması ve geliştirilmesi için gerekli yatırım tutarı, gelişmiş petrol-doğal gaz kazanım süreçlerinin oluşturulmasına yönelik yatırım, işletme giderlerinin, vergilerin, ücretlerin, kar-zarar analizlerinin tahmin edilmesi.

Dersin genel amacı, petrol rezervuarlarının kaynağı ve fiziği ile ilgili temel bir anlayışı ve koşulları ile akışkan/akış performansına ilişkin kantitatif hesaplamaların yapılabilmesi hususlarını öğrencilere aktarabilmektir. Dersin sonunda, öğrenciler ekteki uygulamaları eksiksiz olarak yapabilecek bilgi ve beceriye ulaştırılacaklardır: bir petrol rezervuarının doğasının tanımlanması ve açıklanması, petrol rezervuarının kaya özelliklerine yol açan jeolojik süreç ve malzemelerin anlaşılması, sıcaklık ve basınç koşulları ile akışkan içeriği, gözenekli ortamda tek fazlı akışkan akışına ilişkin Darcy Kanunu temel şekillerini anlamak, bu kanuna ilişkin olarak genelde kullanılan birim sistemlerini anlamak, özel set kısıt koşullarında akış oranlarını ve basınç farkı hesaplamalarını yapabilmek, Darcy kanununa ilişkin bilgi detaylarını yerçekimi etkisini, düzenli olmayan geçirgenliği ve diğer heterojen koşulları gözönüne alacak biçimde genişletebilmek, Darcy kanununa ilişkin bilgi detaylarını birbirine karışmayan iki akışkan faz koşullarını gözönüne alacak biçimde genişletebilmek, iki fazlı akışkan problemlerini göreceli geçirgenlik, artık satürasyon ve fraksiyonel akım yönüyle açıklayabilmek ve hesaplayabilmek. Organik bileşiklere ilişkin genel terimlerin bilinmesi ve ekteki hususların açıklanabilmesi ve hesaplanabilmesi: sıcaklık, basınç ve bileşik alanı bağlantılı temel tek bileşenli, iki bileşenli ve çok bileşenli faz ilişkileri. Sertlik, basınç dayanımı ve ilişkili kaya özellikleri de ayrıca incelenecektir.

Bu dersin amacı öğrencilere fotovoltaik sistemler ile ilgili yarı iletken fiziği, hücreler ve modülleri kapsayan teknolojileri öğrenciye aktarmaktır. Güneş açıları, güneş yolu diyagramı, günei ışınımı, termal radyasyon ve eğimli yüzeylerdeki güneş ışınımı gibi çevresel faktörler incelenir. Kristal silisyum, ince film ve dizgili hücreler derste anlatılır. PV sistemlerinin bileşenleri öğrencilere tanıtılır. Şebekeye bağlı ve şebekeden bağımsız çalışan PV sistemlerinin planlaması ve boyutlandırması ders içerikleri arasındarır. PV sistemleri bilgisayar yazılımı ile tasarlanması ve simülasyonu anlatılır. Ayrıca derste, solar termal sistem türeri, teknolojileri, verimlilikleri ve maliyet hesaplamaları da yer almaktadır.

Bu dersin amacı öğrencileri çevresel etkiler ve çevre etki değerlendirmesi konularında bilgilendirmektir. Ders, çevre etki değerlendirme işleminin tarihini, temel öğelerini, içeriğini ve yapısını, yasal kurallar çerçevesinde işleyişini, hava, su ve toprak kalitesi, ses düzeyi, biyolojik çevreye olabilecek etkilerin öngörüsünü, etki analiz tekniklerini, çevre etki değerlendirme işlemine halkın katılımını ve çevre etki değerlendirme raporlarının hazırlanmasını içermektedir. Ders kapsamında daha önceden hazırlanmış ve uygulanmış farklı mühendislik projelerinin çevre etki değerlendirme raporları örnek çalışma olarak incelenmektedir. Ders notları ve sınıfta yapılan tartışmalar ile teorik bilgiler öğrencilere aktarılırken dönem projesi dahilinde hayali bir proje için çevre etki değerlendirme raporu hazırlayarak teorik bilgiler uygulamada kullanılmaktadır.

Bu ders genel ve yerel bağlamda hem çağdaş çevre yönetimi ve sürdürülebilirlik, sorunlara genel bakış, çevre yönetimi ve kaynak yönetimi konularını içermektedir. Genel su döngüsü, su zenginliği ve fakirliğini belirleyen etmenler, yeraltısuyu hidrolojisi ders kapsamında tartışılan konular içerisinde yeralmaktadır. Gözeneklilik, geçirgenlik vb toprak ve kayaç özellikleri toprak ve yeraltısuyu kirliliğinin boyutunu belirleyen kritik özelikler olduğu için ders kapsamında geniş bir bölümü oluşturmaktadır. Kirlilik tanımı, kirlilik oluşturan bileşenler ve bu bileşenlerin kaynakları, bu bileşenlerin vadoz ve doygun zondaki taşınım mekanizmaları (difüzyon, adveksiyon, adsorpsiyon, parçalanma vb.), öğrencilere bu ders içeriğinde sunulmaktadır. Toprak ve yeraltısuyu kirliliğinin bertarafı için öğrencilere mevcut arıtım teknikleri anlatılmaktadır.

Bu ders genel ve yerel bağlamda hem çağdaş çevre yönetimi ve sürdürülebilirlik, sorunlara genel bakış, çevre yönetimi ve kaynak yönetimi konularını içermektedir. Genel su döngüsü, su zenginliği ve fakirliğini belirleyen etmenler, yeraltısuyu hidrolojisi ders kapsamında tartışılan konular içerisinde yeralmaktadır. Gözeneklilik, geçirgenlik vb toprak ve kayaç özellikleri toprak ve yeraltısuyu kirliliğinin boyutunu belirleyen kritik özelikler olduğu için ders kapsamında geniş bir bölümü oluşturmaktadır. Kirlilik tanımı, kirlilik oluşturan bileşenler ve bu bileşenlerin kaynakları, bu bileşenlerin vadoz ve doygun zondaki taşınım mekanizmaları (difüzyon, adveksiyon, adsorpsiyon, parçalanma vb.), öğrencilere bu ders içeriğinde sunulmaktadır. Toprak ve yeraltısuyu kirliliğinin bertarafı için öğrencilere mevcut arıtım teknikleri anlatılmaktadır.

Bu dersin amacı, ahlaki sorumluluk bilincini karar vericiler olarak uyandırmaktır. Öğrencilerin ahlaki hayal gücüne sahip çıkarak, öğrencilerin etik sorunları tanımasına ve karar verme olası çıktıları hakkında düşünmelerine yardımcı olmak, etik bir durumu analiz etme konusunda analitik beceriler geliştirerek ve etiğe uygun bir karar vermek için tarafsız teknikler kullanarak gerçekleşebilir. Bu ders, mühendislerin toplum, işverenler, meslektaşları ve müşterileri ile ilgili ahlaki haklarını ve sorumluluklarını tanıtmak üzere tasarlanmıştır. Fikri mülkiyet haklarının ve çıkar çatışmasının önemi. Mühendislik tasarımında, üretimde ve operasyonlarda etik yönler, Maliyet-fayda-risk analizi ve güvenlik ve mesleki tehlike konularını içerir.